McDonald's
McDonald's / Еден од најпознатите примери на фрашиза е секако McDonald’s
Вторник
17.07.2018
Франшизинг е начин на кој сопствениот бизнис можете да го водите под добро познат бренд! Франшизингот го применуваат и некои од најпознатите светски брендови. Да објасниме што е франшизно работење…
 

Сопствениот (приватен или личен) бизнис “под франшиза“ - иако се наоѓа под закрила на истата и е видлив “со туѓ бренд“ - и натаму секако е личен бизнис, и претставува еден од најдобрите начини за поуспешно деловно работење. Она што е уште поважно, ризикот од деловен неуспех при започнувањето бизнис “под франшиза“ е значително понизок отколку во “самостојно“ работење. Заклучок: франшизното работење е начин да во сопствениот бизнис се примени докажан и поуспешен бизнис модел и со тоа да се намали можноста за неуспех.

Кога ќе чуеме било што на темата франшиза и франшизни мрежи, прва асоцијација обично ни се синџири на ресторани на брза храна - како што се McDonald’s, Burger King или Subway. Овие компании водено се и франшизни икони, може да се каже дури и гиганти во светот на франшизното работење, но паралелно со нив егистира еден огромен пазар на франшизи (франшизни мрежи) - погледнете ги на пример каталозите на франжизи на сите наши портали.

Кога ќе купите односно примите франшиза (во оваа гранка вообичаено така се нарекува процесот - примањето франшиза е привремен деловен однос, таков што трае додека трае соработката) вие всушност и натаму суштински работите со сопствени средства и ресурси, на сопствен ризик, меѓутоа, овој пат под туѓо име - брендот на давателот на франшиза. Таков, познат и звучен бренд, само е дополнителна гаранција за поголема препознатливост, и автоматски, поголем број на клиенти, а со самото то и намалена можност за Ваш деловен неуспех!

Кога ќе одлучите да купите франшиза, давателот и Вие - како примател на франшиза - всушност потпишувате франшизен договор, со кој се дефинираат меѓусебните права и обврски. Основна обврска на давателот на франшиза е да Ви обезбеди лиценца (право) за легално работење под неговиот бренд, како и да врши константен трансфер на знаења за водењето на својот бизнис за Вас, за целото време на траење на франшизниот договор. Од друга страна, Вашата основна обврска, како примател на франшиза, е да ги почитувате пренесените “правила на однесување“ и - да ги плаќате франшизните надоместоци.

Франшизата, имено, не е само купување на “права на бренд“ - тоа е цел систем на работење. Зборот систем е и клучза разбирање на деловните правила во рамките на франшизното работење. Примателот на франшиза може да смета на системски пренос на знаење за работењето - од лична обука (обука за управување со бизнисот) и обука на вработените, константна подршка во набавките, снабдувањето и продажбата, вклучително и финансиите и сметководството, па се до пренос на маркетиншки и промотивни искуства и знаење.

За сето ова знаење, како примател на франшиза, плаќате надомест. Најчесто тоа се тн. влезен надомест, потоа редовен надомест - кој го плаќате за целото време на траење на договорт (може да биде, да речеме, искажан како одреден процент од остварениот промет) и надомест за маркетинг (овој надомест и користи на целата франшизна мрежа, односно на сите приматели на франшиза). Да појасниме - ова се најчестите видови надомест - некогаш ги има и повеќе, но често се случува да некои од надоместите не се бараат - се зависи од случај до случај.      

Да сумираме - примателот на франшиза во личното работење користи бренд, искуство, знаење и методи развиени од страна на давателот на франшиза.

Основни принципи на соработка кај франшизата:

  1. Давателот на франшиза е сопственик на заштитниот знак (трговска марка, жиг..) и брендот на франшизната мрежа.
  2. Давателот на франшиза успешноста на својот деловен концепт ја докажал во пракса - со профитабилност и препознатливост на брендот
  3. Примателот на франшиза и натаму е самостоен стопанственик, односно работи во свое име и за своја сметка - поседува сопствено трговско друштво и законски одговара за него, а интерес му е профитот од работењето.
  4. Основните инвестиции за примателот на франшиза ги сочинуваат трошоците на отварање и опремување на продажното место и набавка на стока, како и влезниот франшизен надомест.
  5. Примателот на франшиза е сопственик на имотот во продажното место.
  6. Давателот на франшиза треба да го научи примателот како правилно да работи, односно да изврши трансфер на знаење (know-how).
  7. Примателот на франшиза ги плаќа франшизните надомести. Најчесто, покрај влезниот, плаќа редовен месечен надомест за користење на знаењето (или во облик на конкретен, фиксен, паричен износ; или како дел, односно, процент од остварениот, или пак, индиректно - низ маржа на стоката која ја набавува од давателот на франшиза).
  8. Примателот на франшиза ја одредува цената на стоката и услугите во своето продажно место.
  9. Вообичаено е да примателот на франшиза има влијание на видот, асортиманот и количината на стоката која ја пласира на своето продажно место.
  10. Принципите на соработка помеѓу давателот и примателот на франшиза дефинирани се и уредени со франшизен договор, а упатсвата за деловно постапување - во оперативниот прирачник.

 Популарноста на франшизингот воглавно лежи во подршката која се нуди: зад себе, како примател на франшиза, имате успешен модел, негово искуство и силна логистика. Бројот на деловни единици во франшизните системи со тоа расте од година на година - иако во мнозинството на земји економијата често има и обратен тренд. Претприемачите веќе денес можат да изберат за личен бизнис една од достапните опции, и тоа така што нивото на потребни инвестиции во потполност е прилагодено на нивниот капацитет - од инвестиција во ранг од неколку илјади евра (помала партнерска агенција за осигурување, помал ресторан итн.), па се до неколку стотини илјади евра (премиум ресторан, бензинска пумпа итн.)

Франшизингот е докажан деловен модел кој успешно го користат стотици илјади приматели во различни индустриски гранки. Франшизингот нуди слобода во смисол на управување со сопствената компанија, но истовремено и силно обврзува: обврските на примателот јасно и прецизно се дефинирани со договорот. Со тоа примателот, односно целиот франшизен систем е обврзан да применува цела низа дефинирани деловни процеси - од набавка на стока, начин на кој се врши узлуга и се услужуваат клиентите, па се до начинот на кој се врши огласување на бизнисот. Секако, сето ова воедно е и главниот олеснителен елемент во работењето.

За кого франшизингот е вистинска бизнис опција?

Сите оние кои не сакаат и не посакуваат да им се наметнат никакви бизнис правила, сите оние кои имаат повеќе смелост и доволно финансиски средства за деловни експерименти и лесно поднесување на деловен неуспех - секако не се “први муштерии“ за некоја франшиза. Затоа сите останати можат да размислат за некоја од многубројните франшизи кои денес се нудат: неспоредливо е полесно, посигурно и поизвесно да се развива претприемничкиот дух под чадор на веќе докажан деловен систем. А секако успехот е она што се смета на крај.


Игор Богојевиќ
Партнер

погледнете ги текстовите

Двете лица на франшизингот /17.01.2020

Кога купуваат франшиза, претприемачите сметаат дека самостојноста ќе ја заменат со полесно и поуспешно отпочнување и водење на бизнисот. Кои се добрите, а кои помалку привлечните страни на овој модел на работење?

Што е Discovery Day? /02.04.2019

Discovery Day ( Ден за запознавање) е вообичаерн термин, но и „обичај“ во многу земји во кои франшизната форма на водење бизнис е многу развиена. Наједноставно, Discovery Day е ден во кој, како заинтересиран кандидат за купување франшиза, за прв пат, „во живо“ се запознавате со франшизниот систем. И обратно!

Европски етички кодекс за франшизи /26.10.2018

Овој Европски етички кодекс е надградена верзија на Кодексот на Европската франшизна федерација (ЕФФ), кој e усвоен во 1972 година, а неговата последна измена е во 2016 година, изменета првпат по 2003 година, откога датира неговата претходна верзија.

Франшизен пакет /17.07.2018

Франшизен пакет е основата на франшизниот систем, бидејќи го содржи комлетниот бизнис пакет кој го нуди сопственикот на франшизата.

Дефиниција на франшизинг /17.07.2018

Франшизата е облик на соработка помеѓу независни стопанственици. Давателот на франшиза го нуди својот "know-how" и бренд а за возврат наплатува надомест од примателот на франшиза, кој со тој надомест стекнува право и можност да ја користи докажаната бизнис идеја.

најчитани

Како да се подготвите за улогата примател на франшиза? /06.05.2019

Кој бизнис? Има ли пазар за тоа што сакам да го работам/понудам? Имам ли доволно пари за отпочнувањае бизнис? На крајот, дали ќе ми се исплати оваа работа?

Sara Fashion компанија која освојува /08.11.2019

Ѓорѓи Зорзиќ е меѓу првите кои се заинтересирале за добивање на франшизата на Sara Fashion. Пред точно 10 години отворил франшизна единица во Кавадарци. Ѓорѓи смета дека успехот си доаѓа сам по себе, но најважно од се е да се сака работата, така што неизмерно ќе се вложите во неа, а таа ќе возврати.

Бескрајна приказна /19.07.2018

Митко Андонов ја развива франшизата Jumping Clay во Македонија. Во нашиот разговор тој ни открива каде го гледа најголемиот потенцијал и кои се неговите приоритети во бизнисот.

Полека и сигурно до франшиза /06.07.2021

Доколку водите мал бизнис што може лесно да се „реплицира“, франшизингот е идеален начин за проширување на вашиот бизнис. Сепак, кои се основните предуслови за развој на успешна франшиза?

Создавање на нови искуства - оваа франшиза од регионот така го освојува светот! /02.12.2019

Carwiz е rent-a-car франшизa од Хрватска која продолжува со ширењето на мрежата на неколку континенти. Ни откриваат како го создале франшизниот систем и што е потребно за освојување на светските пазари.

популарно во форумот